შალვა დადიანი იგონებდა აკაკი წერეთლის ერთ მონათხრობს ქართველი თავადაზნაურობის „საქმეთა საგმიროთა“
შესახებ,
რომლის
მაგალითად
პოეტს
შემდეგი
შემთხვევა
დაუსახელებია:
„საქართველოში რომ ნიკოლოზ I ჩამოვიდა, ყველგან დიდის ამბით მიეგებნენ და განსაკუთრებით კი ქართლ-კახეთის
თავადაზნაურობა.
ერთ
სადილზე
ისე
გაამხიარულეს,
რომ
კარგად
გამოათვრეს
კიდევაცო.
მთვრალმა იმპერატორმა განუცხადა მასპინძლებს, რომ „ისე კმაყოფილი
ვარ
თქვენის
დახვედრით,
რასაც
მთხოვს
ჩემი
სასიქადულო
თავადაზნაურობა,
მზად
ვარ
შევასრულოო“.
დიდი
მადლობა
გადაუხადეს
და
თვითმპყრობელის
ყოვლადშემძლე
სიტყვა
გულში
ჩაიდეს.
მეორე დღეს წარუდგა ნიკოლოზს დეპუტაცია და მოახსენა, ჩვენ ვერ გავბედავდით ამ თხოვნით მოგვემართა, მაგრამ თქვენმა მეფურმა სიტყვამ და დაპირებამ გაგვაბედინაო.
ნიკოლოზი აცახცახდა თურმე ამ სიტყვებზე. როგორც შემდეგ გაირკვა, ეგონა თავადაზნაურობა საკუთარ მეფეს
მოითხოვს,
ავტონომიურ
დამოუკიდებლობას
მოიწადინებსო,
და
მზად
იყო
კიდეცო,
რადგან
მეფურ
სიტყვას
ვერ
გადაუვიდოდა
და
სულ
თავბედს
იწყევლიდა,
ეს
რა
მივქარეო,
მაგრამ
მოტყუვდა,
რადგან
თავადაზნაურობამ
დიდი
ბოდიშით,
დიდი
მორიდებით
სთხოვა,
-მარილზე
დიდი
ბაჟია
დადებული
და
გთხოვთ,
შეგვიმსუბუქოთო..."
–აი,
ხომ
ხედავთ,
ქართველებს
თხოვნის
შნოც
არა
გვაქვსო,
ნაღვლიანად
დაამთავრა
თურმე
აკაკიმ.
ჩვენ კი შეგვიძლია დავძინოთ, რომ შნოც ჰქონდათ და თავმოწონებაც იმ თავად–აზნაურებს,
მარილის
ბაჟის
შემსუბუქებას
რომ
ითხოვდნენ;
რაც
არა
ჰქონდათ,
ეს
იყო
მამულიშვილობა,
რადგან
თავისუფლების
წყურვილი
და
ლტოლვა
– სულ
რაღაც
ნახევარსაუკუნოვანი
მონობის
შემდეგ
ძირფესვიანად
ამოშლილიყო
მათ
ხსოვნაში! |