XVII საუკუნეში პოლონეთის
მეფის იან
კაზიმეჟის ელჩთა
შორის განსაკუთრებით საინტერესო ფიგურას
წარმოადგენს ეროვნებით
ქართველი, პოლონურ
ისტორიოგრაფიაში ბოგდან
გურჯიცკის სახელით
ცნობილი პირი,
რომელიც თითქმის
ოცდაათი წლის
განმავლობაში ასრულებდა
პოლონეთის მეფის
მუდმივი რეზიდენტის მოვალეობას შაჰის
კარზე. პოლონურ
ლიტერატურაში ბოგდან
გურჯიცკი, იგივე
ბუხტამ-ბეგი,
ბურბინ ბუგდან-ბეგი, ბოგდან სპარსი,
ბოგდან გურჯი,
სამეფო ჯარების
როტმისტრი, პოლონეთის
სამსახურში მყოფი,
შემდეგში ცნობილი
დიპლომატი, დახასიათებულია, როგორც საერთაშორისო პოლიტიკაში გარკვეული
პიროვნება, აღმოსავლური და ევროპული
ენების და
სამხედრო საქმის
საუკეთესო მცოდენე.
თავდაპირველად გურჯიცკი
ქართველი მეფის სამსახურშია, XVII ს. II ნახევრიდან კი პოლონეთში იმყოფება.
1662 წლიდან პოლონეთის
სამეფო ჯარების
როტმისტრია. ამ
პერიოდის სამხედრო
კამპანიების დროს
გამოჩენილი მამაცობისათვის პოლონეთის 1666 წლის ნოემბერში სეიმის
სამხედრო ხელმძღვანელობას ბოგდან გურჯიცკის
ჯილდოდ მოუთხოვიათ მისთვის აზნაურობის მინიჭება. მაგრამ როგორც
ჩანს, ეს
მოთხოვნა არ
დაკმაყოფილებულა. მხოლოდ
1676 წელს ბოგდანმა
და მასთან
ერთად მისმა
ძმამ ფარსადანმა მიიღეს აზნაურობა
(შლიახტიჩობა). ეს
წოდება დადასტურებულია 1676 წ პოლონეთის
საკორონაციო სეიმის
კონსტიტუციით. ამ
დროისათვის მიიღო
მან მამულები
ლენჩიცკის რაიონში.
1668 წელს აგვისტოში ბოგდან
გურჯიცკი მეფე
იან კაზიმეჟმა
ირანის შაჰ
სულეიმანთან გააგზავნა
ელჩად. მას დავალებული ჰქონდა
პოლონეთის მეფის
სახელით მიელოცა შაჰისათვის ტახტზე
ასვლა და
მოეთხოვა მისგან
კათოლიკური მისიების
მფარველობა. მას
ჰქონია საიდუმლო
დავალება, მიეღო
სპარსეთის ხელისუფლებისაგან თანხმობა მოკავშირეობაზე თურქეთის წინაარმდეგ. სამეფო კანცელარიაში მან მიიღო
ინსტრუქცია, რომელშიც
აღნიშნულია, რომ
საქართველოზე გავლის
დროს გადაეცა
მეფე ვახტანგ
V-ისათვის კანცლერ
იან ლეშჩინსკის თავაზიანი წერილები
თხოვნით, მფარველობა გაეწია
პოლონეთის ელჩისათვის, ხოლო უკან
დაბრუნებისას გაეგო,
თუ როგორი
სავაჭრო ურთიერთობის დამყარება შეეძლო
პოლონეთს საქართველოსთან.
მას მართლაც
მოუნახულებია ქართლის
მეფე ვახტანგ
V, გადაუცია მისთვის
პოლონეთის კანცლერის
წერილები. როგორც
ჩანს, შემდგომშიც, როცა სპარსეთში
იმყოფებოდა, მას
მჭიდრო ურთიერთობა ჰქონია საქართველოსთან. ცნობილი ჰოლანდიელი მოგზაურის იან
სტრეისის ცნობით,
ბოგდანს საკუთარი
ექიმი ადამი
გაუგზავნია ვახტანგ
V-სათვის. ცოტა
მოგვიანებით კი
გიორგი XI-ს მისთვის თბილისში
სასახლე უბოძებია.
სპარსეთში ყოფნის
დროს გურჯიცკის
წარმატებით შეუსრულებია პოლონეთის მეფის
დავალებები. შაჰისაგან
მან მიაღწია
კათოლიკე მისიონერებისათვის მიცემული პრივილეგიების დამტკიცებას და
მიიღო ნებართვა
ქალაქ ერევანში
დაეარსებინათ იეზუიტთა
ახალი მონასტერი.
ბოგდან
გურჯიცკი
თავისი
პირველი
ელჩობიდან
მხოლოდ 1672 წელს დაბრუნებულა. 1672 წლის სექტემბერში იგი შემახიიდან ასტრახანში ჩადის. გზად კვლავ გაუვლია საქრთველოში და თან წაუღია ვახტანგ V-ის წერილი პოლონეთის მეფე მიხეილ ვიშნევეცკისთან. წერილები დათარიღებულია 1671 წლის 26 მარტით. 1675 წლის იანვარში
ბოგდანი
ჩადის
მოსკოვში.
3 იანვარს
იგი
მიუღია
საელჩო
პრიკაზის
ხელმძღვანელს
არტემ
მატვეევს,
რომელთანაც
ვრცელი
საუბარი
ჰქონია
რუსეთ-ირანის
ურთიერთობათა
შესახებ.
ამ
საუბრებისდან
ჩანს,
რომ
ბოგდან
გურჯიცკი
ირანსა
და
რუსეთს
შორის
კეთილმეზობლური
ურთიერთობების
განვითარების
პერსპექტივებს
ხედავდა.
1675
წ.
მაისში
ბოგდანის
ელჩობა
პოლონეთში
დაბრუნდა,
სადაც
1676 წლის
ივლისამდე
დარჩა.
მეფე
იან
III კვლავ
აგზავნის
ბოგდანს
ირანში.
1676 წლის
გაზაფხულზე
იგი
ჯერ
მოსკოვში
ჩადის,
და
სთხოვს
რუსეთის
მეფე
ალექსი
მიხეილის
ძეს,
რომ
გაუშვან
სპარსეთში,
სადაც
იგი
პოლონეთის
მეფის
მიერ
რეზიდენტად
იგზავნება
შაჰის
კარზე.
ამის
შემდეგ
მრავალი
წლის
მანძილზე
სპარსეთშია
და
ასრულებს
პოლონეთის
მეფის დავალებებს. პოლონეთის მეფე თავის რეზიდენტთან ურთიერთობისათვის პერიოდულად აგზავნის
სპარსეთში
თავის
წარმომადგენლებს,
რომელთა
შორისაა
დესპანი
ფარსადან
გურჯიცკი,
ბოგდანის
ძმა.
XVIII
ს.
ცნობილი
პოლონელი
მოგზაურის
და
მემატიანის
იან
კრუშინსკის
და
თანამედროვე
პოლონელი
ისტორიკოსის
ბოგდან
ბარანოვსკის
თანახმად,
გურჯიცკის
შაჰ
სულეიმანისაგან
მიღებული
ჰქონდა
საკმაოდ
დიდი
მამულები
შირვანის
პროვინციაში.
ისპაჰანში
ყოფნის
დროს
ბოგდანს
მაჰმადიანობაც
მიუღია,
მაგრამ
რაკი
იან
III-ს
თავისთან
მისი
ძმა
და
შვილიშვილი
მძევლად
ჰყავდა,
კვლავ
დაბრუნებულა
კათოლიკური
ეკლესიის
წიაღში.
1699
წელს,
24 ნოემბერს
ბოგდან
გურჯიცკი
ჩადის
სპარსეთიდან
მოსკოვში
და
სურს
აქედან
პოლონეთში
გაემგზავროს,
მაგრამ
უკვე
მოხუცი
დიპლომატი
ამას
ვეღარ
ახერხებს.
1700 წ.
12 იანვარს
იგი
გარდაიცვალა
მოსკოვში,
სადაც
დაკრძალეს.
|