საიტი მუშაობს ტესტურ რეჟიმში

საქართველოს სამეფოსათვის

საქართველოს სამეფოს ისტორია

მსოფლიო მონარქიები

მართლმადიდებლობა და მონარქია

პრესა და ანალიტიკა

ლიტერატურა და ხელოვნება

კონტაქტი ankara escort adana escort izmir escort eskisehir escort mersin escort adana escort escort ankara

საქართველო და ქართველი ერი > ქართული მეცნიერება

ალექსი ჭინჭარაული
ალექსი ლეკოს ძე ჭინჭარაული (დ. 25 დეკემბერი, 1925, შატილი — გ. 12 თებერვალი, 2012[1]) — ქართველი ენათმეცნიერი, ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი.
დაიბადა 1925 წლის 25 დეკემბერს დუშეთის რაიონის სოფელ შატილში. 1950 წელს შევიდა და 1955 წელს დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფილოლოგიის ფაკულტეტის კავკასიური ენების განყოფილება. 1958 წელს დაამთავრა ენათმეცნიერების ინსტიტუტის ასპირანტურა და მუშაობა დაიწყო ლექსიკოლოგიის განყოფილებაში. 1961 წელს მას მიენიჭა ფილოლოგიის მეცნიერებათა კანდიდატის სამეცნიერო ხარისხი თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში დაცული დისერტაციის („ხევსურულის დარგობლივი ლექსიკა“) საფუძველზე. ალ. ჭინჭარაული მონაწილეობდა „ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონის“ და შემდეგ ამ ლექსიკონის ერთტომეულის შედგენის სამუშაოებში (სიტყვების განმარტება, განმარტებულის პირველადი რედაქცია, რედაქტირებული მასალის რეცენზირება და სხვ.).
მას აქვს ენათმეცნიერული შრომები „ვეფხისტყაოსნის“ ტექსტისა და ენის, ვაჟა-ფშაველას თხზულებათა ტექსტისა და ენის, ქართული ენის დიალექტებისა და სხვათა შესახებ. გამოქვეყნებული აქვს გამოკვლევები „ვეფხისტყაოსნის“ ავტორის სადაურობის საკითხისათვის.
ლექსიკოლოგიის განყოფილებაში მუშაობისას ალ. ჭინჭარაულმა შეადგინა „ხევსურული ლექსიკონი“ (დაახლოებით 25 000 სიტყვა-სტატია) და „ფშაური ლექსიკონი“ (დაახლოებით 15 000 სიტყვა-სტატია).
1993 წელს მას მიენიჭა ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორის ხარისხი ენათმეცნიერების ინსტიტუტში დაცული დისერტაციის (მხატვრული ტექსტის ენობრივი ანალიზის საკითხები „ვეფხისტყაოსნის“ და ვაჟა-ფშაველას თხზულებათა მიხედვით) საფუძველზე.
„ხევსურული ლექსიკონი“ გამოიცა 2005 წელს, ხოლო ფშაურ ლექსიკონზე კვლავ მიმდინარეობს მუშაობა.
იგი არის მწერალთა კავშირის წევრი; გელათის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი – 1995; მიღებული აქვს ღირსების ორდენი – 1999; პრემია საგურამო, ნომინაციაში ჰუმანიტარული მეცნიერება – 2007; აკადემიკოს ვ. თოფურიას პრემია – 2009; ფოლკლორის სახელმწიფო პრემია – 2009; საქართველოს ეკლესიის უმაღლესი ჯილდო – წმინდა გიორგის ორდენი – 2010. იგი არის ავტორი 7 მონოგრაფიისა. მას აქვს 250-მდე გამოკვლევა ან წაკითხული მოხსენების თეზისები.
მონოგრაფიები

„ხევსურულის თავისებურებანი“, ტექსტებით და ინდექსით, 1960 წ.„ვაჟა-ფშაველას მცირე ლექსიკონი“, 1969 წ.„ვაჟა-ფშაველას ტექსტის დადგენისათვის“, 1977 წ.„აკაკი შანიძე მთის მკვლევარი“, 1977წ.„მთას ვიყავ“, 1980 წ.„ვეფხისტყაოსნის“ ენისა და ტექსტის საკითხები“, I, 1982 წ.„ხევსურული ლექსიკონი“, 2005 წ.ბიბლიოგრაფია[რედაქტირება]მასალა მშენებლობის ლექსიკისათვის ხევსურულში, თსუ სტუდ. XVI კონფ. თეზ., 1954 წ.მასალა პურეულის ლექსიკისათვის ხევსურულში, თსუ სტუდ. სამეცნ. შრ. კრებული, 1955 წ.მასალა მეცხოველეობის ლექსიკისათვის ხევსურულში, თსუ სტუდ. კონფ. (XVII) თეზ., 1955 წ.ვეფხისტყაოსნის ლექსიკიდან, მეცნ. აკად. ასპ. და ახ. მეცნ. მუშაკთა VII კონფ. თეზ., 1956 წ.შ. ძიძიგური, ქართული დიალექტების ქრესტომათია ლექსიკონითურთ (რეცენზია) თ. უთურგაიძესთან ერთად, იკე NVIII, გვ. 524-531. 1956 წ.
ზანურსა და სვანურთან საერთო ზოგი ფუძე ხევსურულში, მეცნ. აკად. ასპ. და ახ. მეცნ. მუშაკთა კონფ. თეზ., 1957 წ.ა. ყაზბეგი ლექსიკონის შესახებ, ჟურნ. კომ. აღზრდა, N1, 1957 წ.გამოჩენილი ენათმეცნიერის შრომების I ტომი, ჟურნ. კომ. აღზრდა, N4, 1958 წ.ორიოდე შენიშვნა (თეიმურაზ პირველისა და დ. გურამიშვილის მაჯამებში სადაო სიტყვების გამო), ლიტ. გაზ., N31, 1958 წ.სონორ თანხმოვანთა სონორობის ხარჯზე გაჩენილი ხმოვნები ქართულში, მეცნ. აკად. ასპ. და ახ. მეცნ. მუშ. IX კონფ. თეზ., 1958 წ.სულხან-საბა ორბელიანის «ქართული ლექსიკონი“ და ხევსურული ლექსიკა, ენ. ინსტ. XVII სამეცნ. სესია, თეზ., 1959 წ.«ვეფხისტყაოსნის“ ზოგი ადგილის [(«შევიწამე“, «გამიწამე“), «სიხარკე“ თუ «სიკრეხე“, «გამწკრალი“] წაკითხვისა და გაგებისათვის, ჟურნ. «ცისკარი“, N8, 1960 წ.ვაჟა-ფშაველას ტექსტის დადგენისათვის, ჟურნ., «მნათობი“, N2, 3, 1962 წ.ავტორისეული ლაფსუსები ვაჟა-ფშაველას ნაწარმოებთა ტექსტებში, ჟურნ. «სკ. და ცხ.“, N8, 1963 წ.«ვეფხისტყაოსნის“ საკითხები (ერთი სადავო ადგილის შესახებ , «კიდეგანთა“ თუ “კიდეგანი“?) «ლიტ. საქ.“, N23, 1963 წ.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან («დავაშავითა“), «ცისკარი“, N1, 1965 წ.ვეფხისტყაოსნის ლექსიკიდან (I. «ლიპი“, II. «შემდეგმან“ თუ «შედეგმან“?), ჟურნ. «მაცნე“, N1, 1965 წ.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან (I. «ამოხვე“ თუ «ამოჰხე“, II. «უკუნაცარი“, III. «მივსცილდი“, «მისცილდება“), «ცისკარი, N8, 1966 წ.ზოგი სადავო ადგილის შესახებ ვეფხისტყაოსანში ხმოვანფუძიან სახელთა ბრუნებასთან დაკავშირებით, იკე, XV, 1966 წ.ხევსურული დიალექტი ვაჟა-ფშაველას შემოქმედებაში, კრებ. «ვაჟა-ფშაველას“, 1966 წ.ვაჟა-ფშაველას ზოგი ფსევდონიმის შესახებ (პარასკევა და მწარია), კრებ. «ვაჟა-ფშაველას“, 1966 წ.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან (1. «რომე ვაგე“ თუ “თვალი ვაგე“? 2. «მელნის ტბის თვალი“), გაზ. «საბჭოთა აჭარა“, N185, 29/IX, 1966 წ.ვაჟა-ფშაველას ლექსიკონი, კრებ. ვაჟა-ფშაველა ლიტერატურისა და ხელოვნების შესახებ, 1967 წ.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან («შემომხვდის“||»შემომხვდა“ თუ «შემომხდა“?), ორიონი, 1967 წ.მონაწილეობა ინვერსიული ლექსიკონის შედგენაში, 1967 წ.«დავითიანის“ ტექსტის დადგენისა და გაგებისათვის, იკე, XVI, გვ. 114-131, 1968 წ.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან («რიალი“, «თავის-თავ“), «მაცნე“, N4, 1968 წ.ინვერსიული ლექსიკონი, «ლიტ. საქ“, N10, 8/III, 1968 წ.ტმესი და მისგან გამოწვეული ზოგი გაუგებრობა «ვეფხისტყაოსნის“ ტექსტში, კრებ. «გ. ახვლედიანს“, 1969 წ.«ვეფხისტყაოსნის ლექსიკიდან (I. «სადავე“ თუ «სადევე“? II. «მსწრომელი“, «მაცნე“, N2, 1969 წ.ფშაური სალექსიკონო მასალა, იკე, XVII, 1970 წ.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან («აწ“ თუ «წა“?), «მაცნე“, N6, 1970 წ.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან («მძებარე“ თუ «მდებარე“?), «მაცნე“, N6, 1970 წ.«ბახტრიონის“ ლექსიკონი, თსუ გამომც., 1972 წ.ერთი ქართული ჰიდრონიმის (ვეშაწყარო) შესახებ, თსუ შრ. ჰუმანიტ. მეცნ. 133 (142), 1972 წ.ვინ თქვა პირველად «უშტარ-ნათელი“? «ცისკარი“, N1, 1972 წ.«ცხოვრობდა მთაში კაცი“, «ლიტ. საქ“., 8/IX, 1972 წ.ვაჟა-ფშაველას თხზულებანი ორ წიგნად, (ლექსიკონი) გამომც. «ნაკადული“, 1972 წ. თანაავტორი ნ. კეცხოველი.ლექსიკოლოგიური ძიებანი («ჭერი“, «ბროლის ჭერი“, «ჭერეხი“, «ჭერხო“), მაცნე, N2, 1973 წ.«ვეფხისტყაოსნის“ სიმფონია, ფუძეთა და სიტყვა-ფორმათა ინდექსი (რედაქცია), 1973 წ.ქართული ხალხური პოეზიის I ტომი, «ლიტ. საქ“. 1/VIII, 1973 წ.„ილიადას“ პირველი ქების თარგმანის გამო, «ცისკარი“, N3, 1973 წ.ღია ბარათი ზვიად გამსახურდიას, «ცისკარი“, N4, 1974 წ.შ. რუსთაველი, «ვეფხისტყაოსანი“, სასკ. გამოცემა, 1974 წ. (რედაქცია).თ. რაზიკაშვილის თხზულებათა გამოცემისათვის, ჟურნ. «საყმაწვილო ლიტ-რა“, N11, 1974 წ.სემანტიკური გადასვლები ზოგ ლექსიკურ ჯგუფებში, იკე, XIX, 1974 წ.ხალხური ვაჟას პოემებში (ვაჟა-ფშაველას ხუთი პოემა), თსუ, გამომც. 1975 წ.ვაჟა-ფშაველას ხუთი პოემა (ლექსიკონი), თსუ, გამომც. 1975 წ.მონაწილეობა ქეგლის VII– VIII ტომების შედგენაში.„ვეფხისტყაოსნის“ ფისტიკაური სტროფების შესახებ, ჟურნ. „მნათობი“, №2, 1975წ.გ. დოლიძე, ხევსურული ტექსტები (რედაქცია და ლექსიკონი), 1975 წ.როდემდის?, «განთიადი“, N6, 1975 წ.ერთი წიგნის სერიოზული შეცდომები, ჟურნ. «კრიტიკა“, N3, 1975 წ.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან («საომართა“ თუ «საამართა“?), «ცისკარი“, 1975 წ.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან «ათრთოლებს“ თუ «ათრთვილებს“?), «მნათობი“, N6, 1976 წ.«ჯვარისა“ და «ხატის“ მნიშვნელობისათვის ქართულში, «მაცნე“, N3, 1976 წ.დიახ 1113!, «ცისკარი“, N5, 1977 წ.ერთი სიტყვის ეტიმოლოგიისათვის (ვირთხა), «მაცნე“, N1, 1977 წ.ქართული პოეზია, ტ. IX, რედაქცია, ლექსიკონი და რედაქტორისაგან, 1977 წ., გვ. 488-528.«შუშანიკის წამების“ ლექსიკიდან, «ახ. კომ.“, 12/12 –1978 წ.„დიდი“–დან „დიახ“–მდე, ქართ. ენა და ლიტ. სკოლაში, №,4, 1978, გვ. 71–80.კაფიის დაბადება, ქართული ენა და ლიტერატურა სკოლაში, N1, 1979 წ. გვ. 64.ფრთხილად , ვაჟას ლექსია! «განთიადი“, N6, 1979 წ.ქართველებისა და ვაინახების კულტურული ურთიერთობის ზოგი საკითხი, I თუშოლი, დაბადების 80 წლისთავისადმი მიძღვნილი კრებ. «არნ. ჩიქობავას“, 1979 წ.ვაჟა-ფშაველას რჩეული ორ ტომად, რედაქცია, 1979 წ.ვაჟას არწივი, ქართული ენა და ლიტერატურა სკოლაში, 82, N3, 1980 წ. გვ. 64.შატილი , იქვე, გვ. 129-136.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან («არ ადარნა“ თუ «არად არნა“?), «ცისკარი“, N1, 1980 წ.ეტიმ. შენიშვნები («ოძრჴე“), ენათმეცნ. ინსტიტ. სამეცნიერო XXXVI სესია, თეზისები, 1980 წ. დაიბეჭდა ჟურნალ «საქართველოში“.ეტიმოლოგიური შენიშვნები (I. მრავალი, II. საჩუქარი, III. მდურვა, და მდოვრე, ჩუმი, ჩურჩული, იკე, ტ. XXI, 1980 წ.ზოგი შენიშვნა ბარანის ციხის წარწერის შესახებ, «მაცნე“, N4, 1980 წ.მცირე რეპლიკა, «ლიტ. საქ.“ N2 11/I, 1980 წ.«შუშანიკის წამების“ ზოგი სიტყვის წაკითხვისა და გაგებისათვის (თეზისები) ?ბაჩანას სამი ლექსი, «ლიტ. საქ“. 24/X 1980 წ.ეტიმოლოგიური შენიშვნები (ფლევი, ფლავი, ფლავისმანი), იკე XX, 1981 წ.ეტიმოლოგიური ეტიუდები, I. ჭიაკოკოლა, ქართ. ენის სტრუქტურის საკითხები, ტ. V, 1981 წ.ვაჟა-ფშაველას უცნობი ლექსი – ვაჟა-ფშაველას კრებული, II, 1982 წ.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან (I. «მუნა გასლვა“ თუ «ქორის დევნა“? II. «მოსდის“ თუ «მოდის“? საენთმეცნ. ძიებანი, გვ. 162, 1983 წ.А. С. Сулейманов, Топонимия Чечено-Ингушетии часть I, Грозный, 1976, 240 с, часть II, Грозный, 1979, 290 с, იბერიულ-კავკასიური ენათმეცნიერების წელიწდეული, VIII, 1981, გვ. 261.ეტიმოლოგიური ეტიუდების (ბიკი, ბიბკი|| ფიფქი, ბრკე||პრკე||პკე და სხვ.), რესპუბლიკური დიალექტოლოგიური სესია მიძღვნილი ქართული ენის დიალექტოლოგიურის ატლასის შედგენის პრინციპების და დაიალექტოლოგიისა და ენის ისტორიის ზოგადი საკითხებისადმი (ქ. თელავი, 1981 წლის 27-28-29 ოქტომბერი) მუშაობის გეგმა და მოხსენებათა თეზისები გვ. 26-27.ვაჟა-ფშაველას ზოგიერთი პერსონაჟის სახელის ეტიმოლოგია («წიწოლა“), ვაჟა-ფშაველას კრებული, 1982 წ.ეტიმოლოგიური ეტიუდების («მავანი“) , (თეზისები) , IV რესპუბლიკური დიალექტოლოგიური სამეცნიერო სესია მიძღვნილი ქართული ენის დიალექტოლოგიური ატლასის შედგენის პრინციპებისა და დიალექტოლოგიისა და ენის ისტორიის ზოგადი საკითხებისადმი (ქ. ბათუმი, 1982 წ. 29-30 ოქტომბერი), გვ. 48.ვაჟა-ფშაველას უცნობი ლექსი, ვაჟა-ფშაველას კრებული, II, 1982 წ.ეტიმოლოგიური ეტიუდების (ეული) ქართული სიტყვის კულტურის საკითხები, წიგნი მეექვსე, 1984 წ. გვ. 284.ერთხელ კიდევ ქართული ხალხური პოეზიის გამოცემის შესახებ, «მნათობი“, 1984 წ. NN6,7.გურამ ბედოშვილი, ერწო-თიანეთის ტოპონიმია, თბ. 1980, 240 გვ. (რეცენზია) იკეწ, XI, 1984 წ. გვ. 175.CრC კომპლექსი ქართული სალიტერატურო ენასა და მის დიალექტებში, VI რესპ-ური დიალექტური სამეცნ. სესია მიძღვნილი ქართ. ენის დიალექტ. ატლასის და ენის ისტორიის საკითხებისადმი, (ქ. ქუთაისი, 1984 წ. 25-26 ოქტომბერი) მუშაობის გეგმა და მოხს. თეზის. გვ. 28-29 (წიწი, ბჯენა, ჴდალი, ყმა, ყრდნობა, ჩრდილი, ბრძოლა, ზრქელი, წრფელი, კრწნა, ტრტვინვა, გრგოლი, გრკალი, ჩრჩილი, გრკილი, კრკილი, გრგვინვა, კრთოლა||თრთოლა, თრთვილი, სრსვილი, კრცხილა, ფრქუევ).ეტიმოლოგიური შენიშვნები (-ტყუბ, >ტკბილ, >ტყუებ, >წყობ) საქართველოს სსრ უმაღლესი სასწავლებლების ქართული ენის კათედრათა X რესპუბლიკური სამეცნ.-მეთოდური კონფერენცია მიძღვნილი პროფ. ი. ყიფშიძის დაბადების 100 წლისა და გარდაცვალების 65 წლისთავისადმი, მუშაობის გეგმა და მოხსენებათა თეზისები, 1984 წ., გვ. 32. გადაეცა უნივერსიტეტის კრებულს.«ვეფხისტყაოსნის ტექსტისა და ენის ზოგი საკითხი (განხილულია «რა მეფე დაჯდა“ და «არ ისმენდა მეფისასა“ 1182 სტროფი) , XVII სამეცნიერო სესია, ეძღვნება საქ. სსრ მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტს პროფ. ივანე გიგინეიშვილის დაბადების 75 წლისთავს, 1984 წლის 2
5-27 დეკემბერს, მუშაობის გეგმა და მოხსენების თეზისები.ეტიმოლოგიური ეტიუდები («მკის“, «მუქი“, მუჯლუგუნი“, «მკალი“ («კალია“), იკე 1985 წ. ტ. XXIII, გვ. 123.ეტიმოლოგიური ეტიუდები (I. გაოცება, უცნება||ოცნება, ცბი-ს||ცბილ-ი||წბილ-ი, განცჳბრება(||განცვიფრება||განჩჳბრება, ბუც- (გაბუცება) იკე 1985 წ. ტ. XXIV, გვ. 116.ეტიმოლოგიური დაკვირვებები (I. კირკიმალი||კირტიმალი||კირკიტი. II. კუფხლვა, II. მცვრევა (VII რესპ. დიალექტოლოგიური სამეცნ. სესია მიძღვნ. ქართ. ენის დიალექტოლოგიური ატლასის შედგენის პრინციპებისა და დიალექტოლოგიისა და ენის სიტორიის ზოგადი საკითხებისადმი, 1985 წ. 23-25 ოქტომბერი, ცხინვალი).კიდევ ერთი სტროფის («ფატმან, უსენ და მონანი...“) შესახებ «ვეფხისტყაოსნის“ ტექსტში, ჟურნ. «ცისკარი“, 1985 წ. N11 გვ.გვ. 145-148.რასაც პირში ვერ ვეტყოდი, ქართ. ენა და ლიტ. სკოლაში, 1985 წ. N3-4.ქართული პოეზიის მე-17 ტომს ერთვის ლექსიკონი, ლექსიკონის ავტორი ალ. ჭინჭარაული. 1985 წ.რიცხვითი სახელი ერთ-იდან ნაწარმოები სიტყვები ქართულში, იკეწ XIII, 1986 წ.ცახე, აღე, სტარი, სერი (||სერვა) სიტყვათა ეტიმლოგიისათვის , V რესპუბლიკური დიალექტოლოგიური სამეცნიერო სესია მიძღვნილი ქართული ენის დიალექტოლოგიური ატლასისა და ენის ისტორიის საკითხებისადმი (ქ. თბილისი, 1983 წლის 9-10 დეკემბერ), მუშაობის გეგმა და მოხსენებათა თეზისები, 1983 წ. გვ. 32. დაიბეჭდა იკე, XXV, 1986 წ.ეტიმოლოგიური ეტიუდებიდან (ოთხი, >მოთხე, >მოთხვა, >სამოთხე, >მთხვევა), კრებული , აკაკი შანიძე, 100, 1987 წ.ქართველურ ენათა ლექსიკიდან (გეზი||გზა, ზოკულუა; ობღე< ღობე; რუვი||რობუ||ორმო (ბერძნ. ορνος); ოლე||ოვლე: ლი-ნჩრე, სვან. ქართ. ჩერია||ჩერანი), «ეტიმოლოგიური ძიებანი“-ს 1987 წ. გვ. 48.«მეტოქე“ სიტყვის ისტორიისათვის არნ. ჩიქობავას ხსოვნისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო სესია («საენათმეცნიერო საკითხავები“), 26/III, 1987 წ.ვაჟა-ფშაველას ზოგი პერსონაჟის სახელისათვის, I. ფუნჩათ ჯამრული (ფუნჩიშვილი), II. ზაზულია, «ონომასტიკა I“, გვ. 324, 1987 წ.რაჲსა ჰხედავ წუელსა თუალსა შინა ძმისა შენისასა, «კრიტიკა“, N6, გვ. 110.CრC კომპლექსთა გენეზისისათვის ქართულ ენაში, I ბიკი... II. ბიგი... III. ბიგი, >ბიჯი. IV. ბოძი, ბოძალი , ეტიმოლოგიური ძიებანი, 1988 წ. გვ. 30-45.ქართულ-ვაინახური ლექსიკური შეხვედრები, დიალექტ. კრებ. 1988 წ. გვ. 111.«ძღვენსა ნუ გამიმსუბუქებ“, «ლიტ. საქ.“, 22/I 1988 წ.«ვეფხისტყაოსნის“ ტექსტის საკითხები, ჟურნ. «განთიადი“, 1988 წ. N3, გვ. 235-240. (სტროფები , «მანდვე გსახო“, «მუნ ატირდეს ყველაკანი“, «ღმერთმან ნათელთა სახემან“)კიდევ სამი ჩართული სტროფი «ვეფხისტყაოსანში“, ჟურნ. «განთიადი“, 1988 წ. N6, გვ. 217-226, სტროფები (1331; 1336); (1001; 1005); (1002; 1006).«ვეფხისტყაოსნის“ ტესქტისათვის (მნახავი , ნახული) «ლიტ. საქ.“ 1988 წ. 28/X, N44.ვეფხისტყაოსნის ზოგი ადგილის წაკითხვისათვის (I. ელვა შუქისა სამისა, II. მზისა შუქნი მოიცადენ, III. ჩემთა მტერთა დავაცადე, იკეწ, 1988 წ. ტ. XV, გვ. 132-139.რატომ? რატომ? (ალმანახ «კრიტიკის მთავარ რედაქტორს) , «ლიტ. საქ.“ 1988 წ. 2/XII, N49.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან («მიკვირს“ თუ «გიკვირს“?) , საენათმეცნ. სესია მიძღვნილი აჭარის დედა-სამშობლოსთან შემოერთების 110 წლისთავისადმი (ქ. ბათუმი, 1988 წლის 2-3 დეკემბერი, მუშაობის გეგმა და თეზისები).გამჩვენეობა, «განთიადი“, 1988 წ. N2, გვ. 270.რუსთველური კანონზომიერება? გაზ. «სახალხო განათლება“,1989 წ. 6/IXენათმეცნიერი და ლექსიკოგრაფი (დ. ჩუბინაშვილის დაბ. 175 წლისთავის გამო) «საქ. კომ.“ 1989 წ. N11, გვ. 88.ღია წერილი ვაინახებს, «სახალხო განათლება“ 1989 წ. N43, 27/IX, რუს. Народное образование, 1989 წ. 1/X (პასუხად ისა ქაძიევის წერილისა Братья-грузины, 1987, 10/I.).ლოყა და ღაწჳ სიტყვათა ისტორიისათვის, ეტიმოლოგ. ძიებანი, III, 1989 წ. გვ. 115-121.ილიასეული სიტყვახმარებისათვის I. ბედის ვარსკვლავი, II. ყიზილბაში, მეტყვ. კულტ. საკითხები, ტ. IX, 1989 წ.«ფითქინა“ კაზუსი და «რისხინა“ კონფუზი, «ახ. კომ.“, 13/I, 1990 წ. N5.დონე, დუნე, დონდლო და ტოლ სიტყვათა ეტიმოლოგიისათვის, იკე, ტ. XXIX, 1990 წ. გვ. 103-111.ეტიმოლოგიური ეტიუდები (უგაბი, უგბილი, უგლიმი და სხვ.), ეტიმოლოგიური ძიება, IV, 1990 წ.ეტიმოლოგიური შენიშვნები («მეტიჩარა“, «ცრუპენტელა“, «ცუღლუტი“, «ცუნდრუკი“) , რესპ. დიალექტოლოგ. სამეცნ. სესია მიძღვნილი ქართ. ენის დიალექტ. ატლასის შედგენის პრინციპის და ენის ისტორიის ზოგადი პრინციპებისადმი, ბათუმი, 1990 წ. 1-3 ნოემბერი, მუშაობის გეგმა და მოხსენების თეზისები.გვარ ჭონქაძე-ს წარმომავლობისათვის, ენათმეცნ. ინსტიტუტის სამეცნიერო სესია, 1990 წ. 19-20 დეკემბერი, მუშაობის გეგმა და მოხსენების თეზისები.ვაჟა-ფშაველას ლექსიკიდან («ქორბუდიანი“ და «თეთრი ქორა ხარი“), ვაჟას კრებული III, 1991 წ. გვ. 200-215.ზოგი ქართული გვარ-სახელის წარმომავლობისათვის, დიალექტ. კრებული, 1991 წ. გვ. 125-133.მურკნ- ფუძის ეტიმოლოგიისათვის, იკე, XXXI, 1992 წ.=თჳის თანდებული დროის გარემოებასთან , I რესპ. სამეცნ. კონფერენცია მიძღვნილი სამხრეთ საქ. პრობლემებისადმი, ქ. ახალციხე, 12-13/VI 1992 წ.«შუშანიკის წამების“ ტექსტის დადგენისათვის, ენათმეცნიერების ინსტიტუტის 50-ე სამეცნ. კონფერენცია, 13. I. 1993 წ. (თეზისები)გავუფრთხილდეთ კლასიკოსთა მემკვიდრეობას, ჟურნ. «კრიტიკა“, 1993 წ. N1-2.ერთი ებრაული წარმომავლობის სიტყვა ქართულში, გაზ. «მენორა“, 1993 წ., ივნისი, N4.ძველი ქართული ლექსიკის კვალი აკაკი წერეთლის შემოქმედებაში, ქუთაისის სახ. უნივერსიტეტის მოამბე, I, 1993 წ. გვ. 88.ძველი ქართული ენის ლექსიკიდან («ბრიალ“ თუ «შრიალ“?), XIV რესპ. დიალექტ. სამეც. სესია, 1993 წ. 28-29/X (თეზისები).კიდევ ერთი ნაყალბევი სტროფი «ვეფხისტყაოსანში“, «ლიტერატურული საქართველო“, 25 ივნისი, 1993 წ. N26.«ვეფხისტყაოსნის ლექსიკიდან“ („მცებნელი“ თუ „მძებნელი“), გაზ. «ლიტ. საქართველო“, 17/IX, 1993 წ. N38..«ლექსი მოყმისა და ვეფხვისა“ (ტექსტოლოგიური ანალიზის ცდა), გაზ. «ლიტ. საქ.“, 1994 წ. NN 17-20.ილია, აკაკი და ვაჟა «ქართული ენის განმარტებით ლექსიკონში“, ენათმეცნიერების ინსტიტუტის სამეცნიერო კონფერენცია, 1994 წ. 20/V (თეზისები).რკენ-/რკინ- ძირის წარმომავლობისათვის, ენათმეცნიერების ინსტიტუტის სამეცნიერო კონფერენცია, მიძღვნილი ფილოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორ, პროფესორ მაქსიმე ქალდანის ხსოვნისადმი, 1994 წ. 28-30 ივნისი (თეზისები).კიდევ ერთი ჩართული სტროფი «ვეფხისტყაოსანში“, გ. კარტოზიას 60 წლისთავისთვის მიძღვნილი კრებული, «ფილოლოგიური ძიებანი“, 1995 წ., გვ. 183.კიდევ ერთი ებრაული სიტყვა ქართულში, გაზ. «მენორა“, 1995 წ. აგვისტო (ლ. ბინიაშვილთან ერთად)საიდან მოვიდა სიტყვა «ქარაფინდა“ I , «სალიტერატურო გაზეთი“, 1996, N6.ეტიმოლოგიური ეტიუდები (სვან. გოჰ «ფქვა“, ქართ. გოხი|კოხი|ხოხი), ბეს. ჯორბენაძის საზ-ბის III სმეცნ. კონფერენცია, 1996 წ. 7/VI (თეზისები).ქართული დიალექტური ლექსიკიდან (შე, შითი, შულო, ულო), ქუთაისური საუბრები, III, 1996 წ. გვ. 27.რუსულიდან შემოსული ორი სიტყვა ქართულში (ცუგა და სერკვი), პროფ. გ. როგავას დაბადების 90 წლისთავისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო სესია, 1996 წ., 25-27 ივნისი (თეზისები).ქართულ ტყў და ჭკў ძირთა ურთიერთობისათვის, XVI რესპუბლიკური დიალექტოლოგიური სამეცნიერო სესია, ეძღვნება ივ. ჯავახიშვილის დაბადების 120 წლისთავს, 24-25 სექტემბერი, 1996 წ. (თეზისები).სიტყვა გულ-თან დაკავშირებული გლოვის ტერმინებისათვის ქართველურ ენებში, გელათის მეცნიერებათა აკადემიის უწყებანი N2, 1996 წ., გვ. 97.ა. წერეთლის მიერ შექმნილი ერთი სამკომპონენტიანი კომპოზიტის შესახებ (ბუნებათანაზიარი), , ენათმეცნიერების ინსტიტუტისა და თელავის სახელმწიფო პედაგოგიური ინსტიტუტის აკაკი წერეთლისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო კონფერენციის მასალები, თელავი, 1997 წ., 16-17 მაისი.მსჭუალ- სიტყვის ეტიმოლოგიისათვის, , «ეტიმოლოგიური ძიებანი“, 1997 წ., გვ. 162.ქართული ლექსიკიდან (ნერბი და ვერძი) , «არნ. ჩიქობავას საკითხავები“, VIII, 1997 წ. 1-4 აპრილი (თეზისები)რას ნიშნავს და სადაურია სიტყვა მერე, ენათმეცნ. ინსტიტუტის 56-ე სამეცნ. სესია, 1997 წ., 4-7 ნოემბერი (თეზისები).ნახურთან საერთო მოვლენები მთის დიალექტებში, გერმანია, ქ. ოლდენბურგი: «Kaukasische Sprachprmobleme“, VII, 22. XI. 1997 წ. (თეზისები).რიტუალთან დაკავშირებული პოეზია ხევსურულში, იქვე, 23. XI. 1997 წ. (თეზისები). (ეს მოხსენებები დაიბეჭდა 2003 წ.).«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან (უაუგო თუ აუგიანი?), «ლიტ. საქართველო“, N35, 1997წ.«ვეფხისტყაოსნის ლექსიკიდან (შე-ფლობა თუ შე-ფრობა?), პროფ. ზ. ჭუმბურიძის 70 წლისთავისათვის მიძღვნილი კრებული, 1997წ., გვ. 183-192რას ნიშნავს და სადაურია სიტყვა კანთიელი (| საკანთიელო), XVII რესპუბლიკური დიალექტოლოგიური სამეცნ. სესია, ეძღვნება პროფ. თ. უთურგაიძის 70 წლისთავს, თელავი, 1997წ. (თეზისები).სამეტყველო კოდების შერევისათვის დ. გურამიშვილის ენაში, ქუთაისური საუბრები, IV, 1997წ.ბერძნულიდან ნასესხები კიდევ ერთი სიტყვა ქართულში (უმი|ომი), ბეს. ჯორბენაძის საზოგადოების IV სამეცნ. კონფერენციის მასალები, 1997წ.ლექსიკურ-ტექსტოლოგიური შენიშვნები «უდაბნოს მრავალთავზე“ (1994), არნ. ჩიქობავას საკითხავები, IX, 1998წ. 14-17 აპრილი (თეზისები).რ. ერისთავი, ხევსურთა ყოფა-ცხოვრების მკვლევარი, ბეს. ჯორბენაძის საზ-ბისა და თელავის პედაგოგიური ინსტიტუტის რ. ერისთავისადმი მიძღვნილი სამეცნ. კონფერენციის მასალები, 1998წ., 15-16 მაისი.სამეტყველო კოდების შერევის ზოგი საკითხი ხევსურულ დიალექტში, ქუთაისური საუბრები, V, ეძღვნება არნ. ჩიქობავას დაბადებიდან 100 წლისთავს, 1998წ. 1-3 მაისი, გვ. 83.ტოპონიმ ოძრჴე-ს ეტიმოლოგიისათვის, ჟურნ. «საქართველო“. 1998წ. ტ. I, გვ. 107.მცირე მოგონება დიდ მეცნიერსა და საზოგადო მოღვაწეზე, ჟურნ. „ბურჯი ეროვნებისა“, N1, 1998წ.სიტყვა გუდა-ს ეტიმოლოგიისათვის ქართულში, არნ. ჩიქობავას დაბადების 100 წლისთავისათვის მიძღვნილ საერთაშორისო სიმპოზიუმის მასალები, 1998 წ.სამეტყველო კოდების შერევისათვის დ. გურამიშვილის ენაში, ქუთ. საუბრები, V [ქართველური მემკვიდრეობა, II, 1998 წ. გვ. 308 (თეზისები)].კიდევ ერთი ბერძნული წარმომავლობის სიტყვა ქართულში (ხვამა), «ქართველური ონომასტიკა“, I, 1998 წ. გვ. 206.რას ნიშნავს და სადაურია სიტყვა „ირაო“ XVIII რესპ. დიალექტ. სამეცნ. სესია, ეძღვნება აკად. არნ. ჩიქობავას დაბადების 100 წლისთავს, 1998 წ., ოქტომბერი, გვ. 46. დაიბეჭდა ჟურნ. „პირიმზე“, 1999 წ. N4, გვ. 100.სადღეისო და საშვილიშვილო საქმე (ალ. ჭავჭავაძისა და ნ. ბარათაშვილის თხზულებათა ახალი გამოცემების რეცენზია), «ცისკარი“, N1, 1999 წ.ქვის სხვადასხვა სახეობასთან დაკავშირებული ტოპონიმები ქართულში, ონომატოლოგთა სამეცნიერო სესია მიძღვნილი თსუ ონომასტიკის ლაბორატორიის 30-ე წლისთავისადმი, 1999 წ. 2 ოქტომბერი.«დავითიანის“ ტექსტის დადგენისათვის, წერილების სერია: «სალიტერატურო გაზეთი“ 1996 N17; 197 N3; 1998 N16; 1998 N90; 1998 N7; 1999 N1. გაზ. «ლომისი“: 1999 N2; გაზ. «კალმასობა“ 2000წ: N5, N6, N7.ქართული ხალხური პოეზიის ტექსტოლოგიის საკითხები, თბილისის კულტურის სახელმწიფო ინსტიტუტის პროფესორ-მასწავლებელთა კონფერენციის მასალები, 1999 წ. გვ. 66-69.ტოპონიმ «ცხრაძმის“ წარმომავლობისათვის, XIX რესპუბლიკური დიალექტოლოგიური სესია, ეძღვნება თბილისის სახელმწფო უნივერსიტეტის ახალციხის ფილიალის დაარსების 10 წლისთავს, 1999 5/XI (მასალები).გრიგოლ კიკნაძის გახსენება, კრებ. „გრიგოლ კიკნაძე“, 1999 წ.«ვეფხისტყაოსნის“ «საჩანგდაფენი“-სა და ერთი ჩანართი სტროფის შესახებ, ენათმეცნ. ინსტ.-ის 58-ე სამეცნიერო სესიის მასალები, ივ. გიგინეიშვლი 90, 1999 წ. 24, 27, 28, 29 დეკემბერი.კიდევ ერთი მოშინაურებული სიტყვა ქართულში (ლასტი), „ ქუთაისური საუბრები“, VI, 1999, 3/V.ეტიმოლოგიური შენიშვნები (ჭიში; მჭიშნე; ჯოში), არნ. ჩიქობავას საკითხავები, X, 1999 წ. 13-16 აპრილი (თეზისები).დაუდეგარი და დაუღლელი, „ლიტ. საქ.“ 19-26/II-1999 წ.«ვეფხისტყაონის“ ლექსიკიდან (შადი), ბ. ჯორბენაძის საზოგადოების V სამეცნ. კონფერენციის მასალ
ები, 1999 წ. 21 იანვარი.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან (ბედით-ვებული, დღისით-მზისით, შიგან რჩევით), ჟურნ. «ბურჯი ეროვნებისა“, 1999 წ., N3-4, გვ. 21.ალ. ჭავჭავაძის თხზულებათა ტექსტის დადგენისათვის, ალ. ჭავჭავაძისადმი მიძღვნილი სემეცნიერო კონფერენციის მასალები, 1999, 21 მაისი.რა უჭირდა და რა უჭირს ხევსურეთს, ჟურნ. „არაგველები“, 2000 წ. N1, გვ. 3.ერთი ხმოვნით დაწყებული ზმნური ძირისა და მისგან მომდინარე ფუძეების შესახებ ქართულში (ურვა და სხვ.), XX რესპუბლიკური დიალექტოლოგიური სამეცნიერო სესიის მასალები, ქ. ზუგდიდი, 2000 წ., 20-21 ოქტომბერი, გვ. 138-141.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან (-ცა და -მცა ნაწილაკთა ხმარების შესახებ), ბ. ჯორბენაძის საზოგადოების VI კონფერენციის მასალები, 2000 წ., 8 თებერვალი.ქართული ხალხური სიმღერების მისამღერები და სვანური «ლილე“, თბილისის კულტურის სახელმწიფო ინსტიტუტი , ფოლკლორის კომპლექსური კვლევის სამეცნიერო ცენტრის კონფერენციის მასალები, 2000 წ., გვ. 9.«ჯვართ ენის“ ენის ზოგი ტერმინის წარმომავლობისა და მნიშვნელობისათვის («სასაგნავი“), ქუთაისური საუბრები, VII, 2000 წ., გვ. 151.ერთი ხმოვნით დაწყებული ზმნური ძირისა და მისგან მომდინარე ფუძეების შესახებ ქართულში, რესპუბლიკური დიალექტოლოგიური სამეცნიერო სესია, მიძღვნილი ს. ჯანაშიას დაბადებიდან 100 წლისთავისადმი, 2000 წ. 20-21 ოქტომბერი.ვაინახურიდან ნასესხები კიდევ ერთი სიტყვა ქართულში (ბედენა), არნ. ჩიქობავას საკითხავები, XI, 2000 წ., გვ. 59 (თეზისები).გამორჩეული პიროვნება, კრებ. „დარდისას გეტყვი“, 2001 წ. გვ. 155.დედისაგან შვილის დატირება ხევსურეთში, გელათის მეცნიერებათა აკადემიის მოხსენებათა თეზისები, VI, 2001, 21-25 სექტემბერი.კვლავ ქართული მითოლოგიური პოეზიის წაკითხვისა და ინტერპრეტაციის შესახებ, თბილისის კულტურის ინსტიტუტის სამეცნ. კონფერენციის მასალები, II, 2001 წ., გვ. 14.ლალავს- ზმნა სალიტერატურო ქართულსა და მის დიალექტებში, ქუთაისური საუბრები, XIII, 2001წ. გვ. 127-128.ორი სადავო წაკითხვა «ვეფხისტყაოსნის“ ერთ სტროფში (მისებრი არსა), არნ. ჩიქობავას საკითხავები, XII, 2001 წ. (თეზისები),(ჩანართია!).ერთხელ კიდევ ალ. ყაზბეგის ლექსიკონის შესახებ, თელავის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ბ. ჯორბენაძის საზოგადოება, ალ. ყაზბეგისადმი მიძღვნილი კონფერენციის მასალები, 2001 წ., 19/V.კიდევ ერთი სადავო ადგილის შესახებ «ვეფხისტყაოსანში“, გაზ. «ახალი ეპოქის“ დანართი «ჩვენი მწერლობა“, 2001 წ., 24-31/VIII.კიდევ ერთი ნაყალბევი სტროფი «ვეფხისტყაოსანში“, გაზ. «ახალი ეპოქის“ დამატება «ჩვენი მწერლობა“, 23-30/XI, 2001წ.«ვეფხისტყაოსნის ლექსიკიდან («მოუგვრია“, «მოუცია“, «მოუცთია“ თუ «მოუცდია?“, ენათმეცნიერების ინსტიტუტის მე-60 სამეცნ. სესია, 2001, 18-21 დეკემბრის (თეზისები).სიყვარულისა და შეყვარებულთა აღმნიშვნელი ლექსიკა «ვეფხისტყაოსანსა“ და ფშავ-ხევსურულ დიალექტებში, XXI რესპუბლიკური დიალექტოლოგიური სამეცნიერო სესიის მასალები, 2001 წ., ქ. ბათუმი, 26-27 ოქტომბერი (სესია მიეძღვნა აკად ვ. თოფურიას დაბადების 100 წლისთავს). წერილი დაიბეჭდა: ბათუმის რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, მემედ აბაშიძის სახელობის სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრი, კრებული II, 2002 წ., გვ. 31-42.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან («გმირობა“, გვარობა“, «მარობა“, თუ?), გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალი, 2002 წ., N3, გვ. 3-13.ერთი ვაინახური (ჩაჩნურ-ინგუშური) სიტყვის ნაყარი ლექსემები ქართულში, ქუთაისური საუბრები, IX, 2002, 11-12 მაისი (თეზისები).ღია ბარათი ქ-ნ ლია კარიჭაშვილს («ვეფხისტყაოსნის“ «მისგან გაუუმეცარდა“-ს შესახებ), გაზ. «კალმასობა“, 2002, N3. გვ. 14.«მართლად გეტყვი, არა ჭრელად“, გაზ. «ლიტერატურული საქართველო“, 2002, 21-27 ივნისი, N25, გვ. 6-7).ეტიმოლოგიური ძიებები («ქორწინება“ და «ქორწილი“), ენათმეცნიერების ინსტიტუტის 61-ე სამეცნიერო სესიის მასალები, სესია ეძღვნება საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტის პროფესორ ბესარიონ ჯორბენაძის დაბადების 60 წლისთავს, 2002 წლის 17-19 დეკემბერი. გვ. 37 (გადაცემულია დასაბეჭდად).ქმრის დატირება ცოლისაგან ხევსურეთში, გელათის მეცნიერებათა აკადემიის მოხსენებათა თეზისები, VIII, 2002, 2-4 მაისი, გვ. 49.ვასილ ბარნოვის თხზულებათა ტექსტის დადგენისათვის, ვ. ბარნოვისადმი მიძღნილის სამეცნ. კონფერენციის მასალები, თელავი, 2002 წ., 31 მაისი, გვ. 13.«ვეფხისტყაოსნის“ ერთი შერყვნილი სტროფის შესახებ («დავეზიდენით“), გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალი, 2003 წ, N6.კიდევ ერთი ჩართული სტროფი („ტარიელ მოთქვა ტირილით“) «ვეფხისტყაოსანში“, ქუთაისის ა. წერეთლის სახ. უნივერსიტეტი, დიალექტოლოგიის სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრი, ქუთაისური საუბრები X, 2003წ., გვ. 156-158.»ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან («ადიადნა“, «აზეარნა“ თუ?), გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალი, 2003 წ., N4.კიდევ ერთი ნაყალბევი სტროფი „ვეფხისტყაოსანში“ „ბურჯი ეროვნებისა“, 2003 წ., N9-12, გვ. 23.«ვეფხისტყაოსნის ლექსიკიდან“ («ნახეს“ თუ «ვნახე“, «მოვანება“ თუ «მოფინება“?), გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალი, 2003, N9.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან («მოსცემდიან“, თუ «ხმას სცემდიან“, «გააზეარა“ თუ «გაუზიარა“) , ენათმეცნიერების ინსტიტუტის 62-ე სამეცნ. სესიის მასალები, 2003 წ., გვ. 48-50.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან («გამოვექეც“ თუ «გამოგექეც?“) , ჟურნ. «ლიტ. ძიებანი“, ტ. XXIV, 2003 წ., გვ. 243.კიდევ ერთი ნაყალბევ-ნაქურდალი სტროფი «ვეფხისტყაოსანში“ (არ ისმენდა მეფისასა... 1177; 1181) , «გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალი“, 2003 წ., N11.კიდევ ოთხი ჩართული სტროფი (I. მის ამბისა ცნობისათვის, II. ფატმან მისსა შვენებასა, III. ინდოთ მეფე მხიარული, IV. აწღა ვცანით პირი თქვენი), «ვეფხისტყაოსანში“, ლიტერატურული ძიებანი XXV, 2004 წ., გვ. 233-239ერთი გაუშიფრავი ტმესი «ვეფხისტყაოსანში“ არნ. ჩიქობავას საკითხავები, XV, მასალები, 2004 წ., 20-23 აპრილი, გვ. 74-75.„ზღაპარი არის ყბედისა“ („აქა მათ ზანგთა მონათა“), გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალი, N2, 2004 წ., გვ. 3.ქართველებისა და ვაინახების კულტურულ-ისტორიული ურთიერთობის ზოგი საკითხი, II, ქისტი, გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალი, N12, 2004 წ., გვ. 19.«ვეფხისტყაოსნის“ «დასაწყისის“ ავტორის ვინაობისათვის, I, ენათმეცნიერების ინსტიტუტის 63-ე სამეცნ. სესია (მასალები) მიეძღვნა პოეტ-აკადემიკოს ანა კალანდაძეს, 2004 წ., გვ. 66.„არწივი თვალთ იბანს“, ქართველური ონომასტიკა, II, 2004 წ., გვ. 30.სახელ ლიპარიტ-ის წარმომავლობისათვის, ქართველური ონომასტიკა, II, 2004 წ., გვ. 255.ნანათესაობითი ტოპონიმები ქართულში, ქართველური ონომასტიკა, II, 2004, გვ. 258.დავით აღმაშენებლის «გალობანი სინანულისანის“ ტექსტისათვის, გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალი, 2005 წ., N3, გვ. 30-39.შენიშვნები «ცხოვრებაჲ მეფეთ-მეფისა დავითისი“-ს ტექსტის შესახებ, გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალი, 2005 წ., N4, გვ. 37-56; 2005 წ.შენიშვნები „ცხორებაჲ მეფეთ-მეფისა დავითისი“-ს ტექსტის შესახებ, გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალი, N5, 2005 წ. გვ. 33-55.შენიშვნები „ცხორებაჲ მეფეთ-მეფისა დავითისი“-ს ტექსტის შესახებ, გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალი, N6, 2005 წ. გვ. 21-34 .«ვეფხისტყაოსნის“ «დასაწყისის“ ავტორის ვინაობისათვის, II, არნ. ჩიქობავას საკითხავები, XVI, ეძღვნება ქრისტიანობის ოც საუკუნეს საქართველოში, გამოქვეყნდა «ლიტ. საქ.“ N28, 22/VI, 2005 წ.«ხელდასმა“ თუ «ხელდასხმა“?, გელათის მეცნ. აკადემის ჟურნალი, N7, 2005 წ. გვ. 13-16 .სიტყვა «ღმერთი“-ს წარმომავლობისათვის , «გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალი“, 2005 წ., N8, გვ. 8-20.«ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან („უწყლოობა“, «უწყლობა“ თუ «უწყალობა?“) , იკე, XXXV, 2005 წ., გვ. 298-300.«ვეფხისტყაოსნის“ ერთი სადავო ადგილის გაგებისათვის , იკე, XXXV, 2005 წ., გვ. 301-305.სიტყვა ლექსი «ვეფხისტყაოსანში“ , XXV რესპუბლიკური დიალექტოლოგიური სამეცნ. სესიის მასალები, მიძღნილი აკად. ალ. ჭინჭარაულის დაბადების 80 წლისთავს, 2005 წ., გვ. 72-73. დაიბეჭდა «ლიტ. საქ.“ 2006 წ., 8/IX.„ესე ამბავი სპარსული“, გელათის მეცნ. აკად. ჟურნ. N4, 2006 წ. გვ. 32-43.«ვეფხისტყაოსნის“ ავტორის სადაურობის საკითხისათვის („ხვრეტა“), XXVI დიალექტოლოგიური სამეცნ. სესიის (ეძღვნება გიორგი როგავას 100 წლისთავს) მასალები, 2006 წ., 14-16 ნოემბერი, გვ. 64-66.ინტერპოლატორის „ნაღვაწი“ რუსთველს არ უნდა დაჰბრალდეს, არნ. ჩიქობავას ენათმეცნიერების ინსტიტუტის 65-ე სამეც. სესიის მასალები, 2006 წ. 25-28 დეკემბერი, გვ. 64-66.«ვეფხისტყაოსნის“ ბანის-ბანი, ზე და ქვე და სხვ. , არნ «ჩიქობავას საკითხავები, XIVV, 2006 წლის 2-5 მაისი, გვ. 79-82, (თეზისები), დაიბეჭდა გელათის მეცნ. აკად. ჟურნ. N10, 2006 წ. 20-29„ვეფხისტყაოსნის“ ენის ხალხურობის საკითხისათვის, I, („რათგან თუ რადგან?“), არნ. ჩიქობავას საკითხავები, XVIII, 2007 წ., გვ.11. (თეზისები), დაიბეჭდა ჟურნ. „ქართული სიტყვა“, 2009 წ. გვ. 98-102.„კლდის ფხაზე თეთრო ყვავილო“, რედაქცია და ლექსიკონი, 2007 წ.„საქართველოს ისტორიის ერთი პარადოქსი“, არნ. ჩიქობავას ენათმეცნიერების ინსტიტუტის 66-ე სამეცნ. სესიის მასალები, ეძღვნება აკად. აკაკი შანიძის დაბადების 120 წლისთავს, 2007 წ., გვ. გვ. 46-50.ღია წერილი ბატონ ნოდარ ნათაძეს, გაზ. „ლიტ. საქართველო“, 2007 წ.ქართველ და ჩრდილოკავკასიელ მთიელთა სარწმუნოებრივი ურთიერთობის ზოგი ასპექტი, III, (ფარანზ-ჴელი), გელათის მეცნიერებათა აკადემიის ჟურნალი, 2008 წ. N3, გვ. 12-15.„ვეფხისტყაოსნის ავტორის სადაურობის საკითხისათვის“, გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალი, 2008 წ., N5, გვ. 46. იგივე გამოქვეყნდა კრებულში ¬ არნ, ჩიქობავა ¬ 110, II საერთაშორისო სიმპოზიუმის მასალები 2008 წ., გვ.გვ. 480-482.ხალხური ლექსები, 2008 წ. მიძღვნილი ვ. კოტეტიშვილისა და თ. მირზაშვილის ხსოვნისადმი (ლექსიკონი და ტოპონიმები), თბ. „ფავორიტი“ 2008 წ., გვ. 163-179.„ვეფხისტყაოსნის ავტორის სადაურობისათვის“ (ჰერული მიმღეობები „ვეფხისტყაოსანში“) გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალი, 2008 წ., N8-12, გვ. 19-25.კვლავ „ვეფხისტყაოსნის“ ავტორის სადაურობის საკითხისათვის, გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალი, 2009 წ., N 1, გვ. 40-47.„ვეფხისტყაოსნის“ ენის მიმართებისათვის ჰერულ დიალექტთან (განმეორებული ზმნისწინები) პოემაში, XXIX რესპუბლიკური დიალექტოლოგიური სამეცნ. სესიის მასალები, 2009 წ., 27 ნოემბერი, გვ. 68-74.„ვეფხისტყაოსნის“ მთავარ გმირებს მეტსახელები „ტარია“ და „ნესტანჯარ“ ინტერპოლატორმა დაარქვა, არნ. ჩიქობავას ენათმეცნ. ინსტიტუტის 68-ე სამეცნ. სესია, 2009 წ. ეძღვნება თ. გამყრელიძის დაბ. 80 წლისთავს, (თეზისები). დაიბეჭდა გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალში, 2009 წ., N 7-9, გვ. 58-72.ეტიმოლოგიური შენიშვნა (საწმისი), არნ. ჩიქობავას ენათმეცნიერების ინსტიტუტის 69-ე სამეცნ. სესიის მასალები, 2010 წ., 20-23 დეკემბერი.„ვეფხისტყაოსნის“ ავტორის ვინაობისათვის [ჰერული (ინგილოური) ლექსიკა პოემაში] I. უკანის; II. ფრეწ/ფრიწ; III. დაგდება/გაწირვა. არნ. ჩიქობავას საკითხავები XXI, 2010 წ., გვ. 85-87.კიდევ ერთხელ„ვეფხისტყაოსნის“ ავტორის სადაურობისათვის, არნ. ჩიქობავას ენათმეცნიერების ინსტიტუტის 70-ე სამეცნ. სესიის მასალები, უძღვნება ინსტიტუტის 70-ე წლისთავს, 2011წ.,14-17 ივნისი, გვ. 59-62.კიდევ ორი ჩანართი სტროფი „ვეფხისტყაოსანში“ (208; 208/209 და 1230), გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალი, 2011 წ., N 1-2, გვ. 15-19.სიტყვა ნაღველი „ვეფხისტყაოსანში“ და ჰერულ-ინგილოურსა და ფხოურ დიალექტებში, გელათის მეცნ. აკადემიის ჟურნალი, 2011 წ., N 3-4, გვ. 3-6.ხევსურული ანთროპოლოგიიდან, მშვენიერების ძიებაში, რევაზ სირაძე 75 (საიუბილეო კრებული), 212 წ. გვ 118-120.ქრონიკები, ჟურნ. „ჩვენი მწერლობა“, 2013 წ., N7, (189), გვ. 13-16.„ვეფხისტყაოსნის“ ლექსიკიდან (რემა), გელათის აკადემიის მეცნ. ჟურნალი,2013 წ., N 1-2, გვ. 27-29.

ჯილდოები
ღირსების ორდენი - 1999;პრემია საგურამო, ნომინაციაში ჰუმანიტარული მეცნიერება – 2007;აკადემიკოს ვ. თოფურიას პრემია – 2009;ფოლკლორის სახელმწიფო პრემია – 2009;საქართველოს ეკლესიის უმაღლესი ჯილდო – წმინდა გიორგის ორდენი – 2010.

მამული, ენა, სარწმუნოება

წმიდა მოწამე აღაპი და მასთან 7 მოწამე
15 (28) მარტს მართლმადიდებლური ეკლესია აღნიშნავს წმიდა მოწამე აღაპი და მასთან 7 მოწამის (+303) ხსენების დღეს.
22 მარტი - ხსენება წმიდა მოწამე ურპასიანესი (+295)
მაქსიმიანემ ბრძანა, ხეზე მიებათ ურპასიანე და ხარის გამხმარი ძარღვებით ეცემათ. შემდეგ წმიდანი რკინის გალიაში ჩასვეს და ცეცხლი შეუნთეს. წმიდა ურპასიანემ აუტანელი ტკივილები ლოცვით დაითმინა.
gaq