|
1747 წლიდან 1831 წლამდე ერაყი ფაქტიურად ავტონომიურად იმართებოდა ოსმალური თურქეთისაგან ქართველი მამლუკების (ერაყში მათ კიდევ ქულემენებსაც უწოდებდნენ) მეთაურობით. მათ დაუდეს სათავე ქვეყანაში წესრიგის განმტკიცებასა და ეკონომიკურ აყვავებას.
|
|
რუსეთის ორიენტაციის დამწყებად კახთა მეფე ალექსანდრე გიორგის ძე (1476-1511) ითვლება. მან პირველმა აიღო გეზი ერთმორწმუნე რუსეთისაკენ. ალექსანდრეს კურსს მტკიცედ გაჰყვნენ იმ დროის დაქუცმაცებული საქართველოს ყველა მომდევნო მთავრები. მიუხედავად ამ ორიენტაციით გამოწვეული დამღუპველი შედეგებისა, საქართველოს მესვეურები 1491 წლიდან 1801 წლამდე ე.ი. 300 წელზე მეტი ხნის მანძილზე ბრმად მიჰყვებოდნენ ერთხელ აღებულ ხაზს, ვიდრე 1901 წელს საქართველო არ მიიყვანეს თვითმკვლელობამდე.
|
|
ლელთ ღუნიას დაუვიწყარი სახის შემქმნელ ქართველ კლასიკოსს განზოგადებულმა გმირმა რეალობაში ერთხელ მწარე სინანული მოჰგვარა. ხოლო, თუკი ცხოთა ბატონობას უჩვევი მთა ორი საუკუნის მანძილზე შეაგუეს რუსის კანონს და რუსთხელმწიფეს, რა გასაკვირია, რომ მათ ბარიც შეთვისებოდა და მერე იმდენად, რომ მთელ რიგს ქართველებისას დღემდე ვერ ამოუგდია გულიდან ერთგულქვეშევრდომული ყმადნაფიცობა!
|
|
საისტორიო მატიანეები იტყობინებიან, რომ 1918 წლის 14 მარტს გაიმართა ტრაპიზონის სამშვიდობო კონფერენცია ოსმალეთის იმპერიასა და ტრანსკავკასიის (ამიერკავკასიის სეიმის) დელეგაციას შორის. ტრანსკავკასიის დელეგაციის მეთაური აკაკი ჩხენკელი დათანხმდა ბრესტ-ლიტოვსკის ხელშეკრულების შედეგებს და მოუწოდა მთავრობის წევრებს და სახელმწიფო ორგანოებს მიეღოთ და დათანხმებოდნენ ამ პოზიციას.
|
|
ცნობილი ქართველი მეცნიერი და პუბლიცისტი გერონტი ქიქოძე თავის დოკუმენტურ პროზაში, სახელწოდებით: „თანამედროვის ჩანაწერები“ გადმოსცემს გასული საუკუნის დასაწყისში საქართველოში არსებულ ვითარებას. ის აგვიწერს მოვლენათა განვითარების წყალობით საქართველოს ხელისუფლების სათავეში მოსულ სოციალისტს - ნოე ჟორდანიას.
|
|
პლატონ იოსელიანის „ცხოვრება გიორგი მეცამეტისა“ გვამცნობს, თუ საქართველოს ყოფნა–არყოფნის ჟამს, რუსული ანექსიის რეალიზების პროცესში, როგორი იყო ამ მოვლენისადმი დამოკიდებულება სამეფო სახლსა და სამხედრო მთავარბანაკში.
|
|
იასე ცინცაძე, თავის ნაშრომში „აღა მაჰმად ხანის თავდასხმა საქართველოზე“, წერს იმ შეუთანხმებლობისა და ერთიანი პოლიტიკური ნების უქონლობაზე, რაც ყოველ ნაბიჯზე ვლინდებოდა აღა მაჰმად ხანთან ქართველების ომის დროს.
|
|
შალვა დადიანი იგონებდა აკაკი წერეთლის ერთ მონათხრობს ქართველი თავადაზნაურობის „საქმეთა საგმიროთა“ შესახებ.
|
|
ფრაგმენტი რევაზ გაბაშვილის მემუარებიდან ასახავს ცარისტულ იმპერიაში აღზრდაგანათლებამიღებულ ქართული საზოგადოების ერთი ნაწილის სრულ ეროვნულ დეგრადაციას.
|
|
დანარჩენი საქართველო, დიდიან–პატარიანად, იმ უზრუნველ გაცხრომაში გახლდათ, რომლის სახეც შესანიშნავად აქვს პლატონ იოსელიანს გადმოცემული:
„დიდი იყო აღრეულება დროთა ამათ ამბოხისა და შფოთთა, და ამასთანავე დიდი სიცილი და შექცევა დიდთა და მცირეთა. არ ეკვირვებოდენ ამას მრავალნი და არცა ჰგონებდნენ ამას უშვერად. ჭირსა და ლხინსა აერთებდენ. ესრეთ იყო მაშინ და ესრეთვე არს დღეს“.
|
